Số 11D2, Khu nhà ở Tây A - 282A Võ Thị Sáu, KP Tây A, Phường Đông Hoà, Dĩ An, Bình Dương
0937333616
Chắc hẳn đã có rất nhiều người mắc lỗi vi phạm và bị công an giao thông yêu cầu dừng xe để kiểm tra giấy tờ (kiểm tra hành chính). Bên cạnh đó, cũng có những trường hợp công an giao thông dừng xe kiểm tra một cách bất ngờ mặc dù người đó không phạm lỗi. Vậy hành động này là đúng hay sai? Chúng ta nên ứng xử thế nào khi bị cảnh sát giao thông dừng xe kiểm tra giấy tờ? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau nhé!
Thông thường, công an giao thông sẽ có quyền yêu cầu người điều khiển phương tiện giao thông dừng xe và tiến hành kiểm tra giấy tờ khi có hành vi vi phạm hay dấu hiệu vi phạm. Bên cạnh đó trong một số trường hợp, cảnh sát giao thông có thể yêu cầu dừng xe và kiểm tra hành chính mặc dù người điều khiển phương tiện không vi phạm.
Để biết điều này là đúng hay sai, chúng ta sẽ tham khảo Khoản 2, Điều 12, Thông tư 01/2016/TT - BCA quy định về nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông. Theo đó, những trường hợp cảnh sát giao thông dừng xe kiểm tra giấy tờ gồm có:
- Phát hiện hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ của người điều khiển phương tiện một cách trực tiếp hoặc thông qua các thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ ghi nhận.
- Đang thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra của Cục trưởng Cục CSGT hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh trở lên.
- Đang thực hiện kế hoạch tổ chức tuần tra, kiểm soát và xử lý vi phạm, đảm bảo trật tự an toàn giao thông của Trưởng phòng Tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc thuộc Cục CSGT, Trưởng phòng CSGT hoặc Trưởng Công an cấp huyện trở lên.
- Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan điều tra hoặc văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về việc dừng phương tiện để phục vụ công tác bảo đảm an ninh, trật tự, phòng, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác.
- Có tin báo, tố giác về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện tham gia giao thông.
Như vậy, về cơ bản thì cảnh sát giao thông chỉ được phép dừng phương tiện để kiểm tra giấy tờ khi đã quan sát trực tiếp hoặc có bằng chứng cho thấy bạn vi phạm luật giao thông đường bộ. Trường hợp yêu cầu dừng xe mà không phát hiện thấy hành vi vi phạm chỉ xảy ra khi có mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra bằng văn bản do Trưởng phòng CSGT hoặc Trưởng Công an cấp huyện trở lên ký.
Vì vậy, khi bị yêu cầu dừng xe và kiểm tra hành chính mà không có lỗi vi phạm, bạn hoàn toàn có thể yêu cầu cảnh sát giao thông đưa ra văn bản chứng minh trước khi xuất trình giấy tờ tùy thân.
Trong một số trường hợp, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông có thể bị yêu cầu dừng để kiểm tra giấy tờ nhưng không phải từ phía cảnh sát giao thông mà là từ các lực lượng công an khác. Vậy những người không phải CSGT có quyền dừng xe kiểm tra giấy tờ không và nếu có thì họ thuộc các đơn vị nào?
Theo Nghị định 27/2010/NĐ-CP quy định về việc huy động lực lượng Công an xã, phường, thị trấn và các lực lượng cảnh sát khác (gồm: cảnh sát trật tự, cảnh sát cơ động, cảnh sát phản ứng nhanh, cảnh sát bảo vệ, cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội) phối hợp với Cảnh sát giao thông đường bộ tham gia tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong trường hợp cần thiết thì:
► Trưởng Công an quận huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh trở lên có thẩm quyền huy động lực lượng Cảnh sát khác thuộc quyền quản lý tương ứng và Công an xã phối hợp với Cảnh sát Giao thông đường bộ tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ trong phạm vi địa phương mình phụ trách. Việc huy động phải thực hiện bằng Quyết định hoặc Kế hoạch huy động, trong đó nêu rõ lực lượng, số lượng cần huy động, thời gian, địa bàn huy động, trách nhiệm, nhiệm vụ cụ thể.
► Nhiệm vụ của lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã là thực hiện việc tuần tra, kiểm soát theo sự chỉ đạo, điều hành của Cảnh sát giao thông đường bộ và theo Kế hoạch đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt; Xử phạt vi phạm hành chính theo thẩm quyền khi tuần tra, kiểm soát trật tự, an toàn giao thông đường bộ mà không có Cảnh sát giao thông đường bộ đi cùng.
► Khi hết thời gian huy động ghi trong Quyết định hoặc Kế hoạch huy động mà không có văn bản huy động mới của cấp có thẩm quyền thì lực lượng cảnh sát khác và công an xã kết thúc nhiệm vụ được huy động, chuyển sang thực hiện nhiệm vụ thường xuyên.
Theo Điều 4, Thông tư số 08/2010/TT-BGTVT quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Thanh tra đường bộ thì Thanh tra đường bộ có quyền dừng phương tiện giao thông đường bộ khi:
► Gặp trường hợp cấp thiết cần phải dừng phương tiện giao thông đường bộ để kịp thời ngăn chặn hậu quả có thể xảy ra đối với công trình đường bộ.
► Đình chỉ hành vi vi phạm theo quy định; phát hiện hành vi vi phạm hành chính thuộc thẩm quyền xử phạt của Thanh tra đường bộ.
Bên cạnh đó, theo một số nghị định, thông tư của chính phủ và các ban ngành, đoàn thể thì lực lượng thuộc các ngành khác có quyền dừng xe và xử lý vi phạm nhưng khi và chỉ khi hành vi vi phạm của người tham gia giao thông thuộc lĩnh vực mà họ quản lý. Ví dụ như: Công chức kiểm soát thị trường khi phát hiện người chở hàng lậu, hàng giả sẽ có quyền dừng phương tiện để xử lý.
Như vậy, những người có quyền dừng xe và kiểm tra giấy tờ bao gồm:
1. CSGT có biển hiệu và Giấy chứng nhận cảnh sát tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ.
2. Lực lượng Cảnh sát khác và Công an xã khi có Quyết định hoặc Kế hoạch huy động phối hợp với CSGT đường bộ do Trưởng công an quận huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh trở lên phê duyệt.
3. Thanh tra giao thông trong một số trường hợp mà hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền xử phạt.
4. Các lực lượng khác trong trường hợp mà người tham gia giao thông có hành vi vi phạm thuộc vào lĩnh vực mà họ quản lý (không phải trong lĩnh vực giao thông đường bộ).
Khi đang điều khiển phương tiện tham gia giao thông trên đường, bất ngờ bạn gặp cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe, điều đầu tiên là bạn cần phải giữ sự bình tĩnh, sau đó bạn có thể tiến hành xử lý theo các bước chúng tôi chia sẻ dưới đây.
Theo Điều 13, Thông tư 65/2012/TT - BCA thì CSGT làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát thực hiện hiệu lệnh dừng phương tiện thông qua tín hiệu dừng phương tiện bao gồm:
- Bằng tay, bằng gậy chỉ huy giao thông;
- Bằng còi, loa pin cầm tay, loa điện gắn trên phương tiện tuần tra;
- Bằng đèn tín hiệu, biển báo hiệu, barie hoặc rào chắn.
Nếu hiệu lệnh dừng phương tiện được tiến hành dựa vào một trong số các tín hiệu trên thì bạn mới thực hiện việc dừng xe. Ngược lại thì bạn có quyền không chấp hành hiệu lệnh.
Lúc này bạn cần phải giữ được sự bình tĩnh, không nên lo lắng hay luống cuống, từ từ giảm tốc độ, quan sát cẩn thận trước sau và hai bên rồi điều khiển xe vào vị trí dừng an toàn mà CSGT chỉ dẫn. Lưu ý quan sát kỹ càng vị trí dừng xe bởi có thể CSGT sẽ chỉ dẫn vào vị trí dừng không an toàn hay vi phạm pháp luật để bắt phạt. Bật đèn dừng khẩn cấp đối với ô tô.
Bật sẵn ghi âm hoặc ghi hình, ngồi nguyên tại vị trí tay lái, quan sát thật kỹ xem đó có phải là CSGT thật và người CSGT đó có đủ điều kiện thực hiện việc tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ hay không. Cụ thể:
- Theo Điều 8, Thông tư số 01/2016/TT - BCA thì khi tuần tra kiểm soát công khai người CSGT phải sử dụng trang phục theo đúng quy định của Bộ Công an. Trang phục của CSGT đang làm nhiệm vụ bao gồm quần áo màu vàng lúa chín, mũ kepi có viền đỏ hoặc mũ bảo hiểm cùng màu với quần áo, trước mũ gắn công an hiệu, có dây lưng và dây chéo bằng da màu nâu, giầy cổ thấp bằng da màu đen.
- Theo Điều 10, Thông tư 45/2012/TT - BCA thì CSGT khi làm nhiệm vụ tuần tra phải có Giấy chứng nhận Cảnh sát tuần tra và biển hiệu (thẻ xanh). Nếu CSGT không có giấy chứng nhận thì đây có thể là giả mạo hoặc là cảnh sát không đủ điều kiện làm việc. Nếu CSGT có Giấy chứng nhận nhưng không có thẻ xanh thì đây có thể là cảnh sát không đủ điều kiện thực hiện tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ.
Như vậy khi gặp CSGT không đáp ứng được 1 trong 2 điều kiện trên, bạn có quyền không xuống xe và có thể tiến hành chụp hình, ghi âm lại rồi gọi cho cảnh sát 113 hoặc đường dây nóng cục CSGT: 0692 342 608 để phản ánh.
Sau khi đã xác nhận người CSGT đó là thật và có đủ điều kiện để tiến hành tuần tra, kiểm soát, bạn hãy bước xuống xe, lưu ý vẫn bật đèn dừng khẩn cấp với xe ô tô, cất chìa khóa xe cẩn thận, chuẩn bị các giấy tờ cần thiết rồi chờ người CSGT chào trước.
Theo Điều 3, Thông tư số 01/2016/TT - BCA thì người CSGT khi tiếp xúc với nhân dân hoặc người có hành vi vi phạm pháp luật, CSGT phải có thái độ đúng mực và ứng xử phù hợp với từng đối tượng được kiểm tra. Do đó, nếu bạn không phải là tội phạm hình sự, người có dấu hiệu tội phạm hay có hành vi thiếu văn hóa thì CSGT sẽ phải thực hiện động tác chào theo Điều lệnh Công an nhân dân.
Sau khi người CSGT đã chào theo đúng điều lệnh, bạn nên tiến hành chào lại. Nên chào rõ cấp bậc, họ tên đầy đủ và thêm cả số hiệu nếu được để thể hiện rõ bạn là người có hiểu biết về Pháp luật.
Theo thông tư 01/2016/TT - BCA, CSGT chỉ được phép dừng phương tiện trong 5 trường hợp sau:
- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua các phương tiện kỹ thuật phát hiện hành vi vi phạm luật giao thông đường bộ;
- Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tuần tra, kiểm soát của Cục trưởng Cục Cảnh sát giao thông hoặc Giám đốc Công an cấp tỉnh trở lên;
- Thực hiện kế hoạch tuần tra, kiểm soát của Trưởng phòng Tuần tra, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông hoặc Trưởng công an cấp huyện trở lên;
- Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng, Phó thủ trưởng cơ quan điều tra hoặc các cơ quan chức năng có liên quan;
- Có tin báo, tố giác về hành vi vi phạm Pháp luật.
Như vậy trước khi xuất trình giấy tờ, bạn hãy yêu cầu người CSGT nói rõ nguyên nhân dừng xe. Nếu là do hành vi vi phạm, bạn hãy yêu cầu chứng minh lỗi. Nếu là để kiểm tra hành chính, bạn hãy yêu cầu xuất trình các loại giấy tờ chứng minh như văn bản đề nghị, kế hoạch tuần tra, mệnh lệnh của Trưởng công an cấp huyện trở lên. Nếu CSGT đã đọc đúng lỗi hay xuất trình giấy tờ đầy đủ, lúc này bạn mới xuất trình giấy tờ, chấp thuận việc kiểm soát và xử lý theo đúng quy định của Pháp luật.
Với những chia sẻ của Sao Tháng Năm, chắc hẳn bạn đã biết CSGT có quyền dừng xe kiểm tra giấy tờ không và ngoài lực lượng CSGT ra thì còn những ai có thẩm quyền này. Khi lưu thông trên đường thì việc gặp phải cảnh sát giao thông là điều không thể tránh khỏi. Tuy nhiên chỉ cần bạn nghiêm chỉnh chấp hành luật và biết cách ứng xử khi bị CSGT dừng xe thì chắc chắn sẽ không bị xử oan, gây mất thời gian và tiền bạc một cách vô lý.
Tham khảo thêm:
Lỗi không tuân thủ vạch kẻ đường bị xử phạt như thế nào?
Lỗi vượt đèn vàng bị phạt bao nhiêu theo quy định mới nhất?
Lỗi không chấp hành tín hiệu đèn giao thông bị xử phạt thế nào?
